Sümerler, Hurriler, Subarlar, Hititler, Etiler, Urartular, Asurlar, Seleküsler, Medler, Persler, Romalılar, Bizanslılar, Sasaniler, Araplar, Artuklular, Dulkadiroğulları,Selçuklular, Akkoyunlular, Safeviler ve Osmanlılar. Harput'ta değişik devletlerin, milletlerin, kültürlerin buluşması ve harmanlaşan Harput mirasının günümüze kadar yaşaması, hatta daha da yaşayacak olması. Ve devletler kültürler harmanı Harput’un bir o kadar tarihteki simgeleri, isimleri.

İşuva, Karpata, Karbert, Harputtaş( Harputtavans), Supanı, Suphane, Sofen, Hinzit(Handzit), Zrata, Castellıum, Hısni Ziyat, Hartabırt, Hatr-El Buyut, Alzi, Yukarı Şehir ve yaşayan ismi ile Harput. Onlarca devlet ve farklı isimlerle anılan adeta insanlık ve kültürler merkezi, ilmin, sanatın, musikinin değişik renk, ahenk ve ritmindeki mozaiğidir, harmanıdır Harput. Şanlı ve berrak bir mazinin buram buram tarih kokan toprakları ve eserleri dünden kulaklara ve gönüllere bir şeyler fısıldamıyor mu?
Bir farklılıktır Harput ve Harputluluk. Mekansal farklılığı, iklimi, zenginlikleri ile Elazığ’dan bile farklı kabul edilerek ziyaret edilmez mi Harput?

Harput dünü bugüne taşıyan ölse de yaşayan türbeleri, efsaneleri, kalesi, havası, suyu, manzarası ve bilinen güzelliklerinin varlığı kadar; akşamların serinliğinin hissedildiği yerler, haftada bir uğranılan mekanlar, yılın belli günlerinde hatırlanan mekanlar anlayışına sığdırılmayacak kadar anlamlıdır. Bir nokta bittikten sonra diğer cümlenin başladığı mekanların duygu ve düşüncelerinin sıralanışıdır Harput. Onlarca devlet ve isimlerlerin simgesi Medeniyetlerin Buluşma Adresini dar alanlara, dar düşüncelere mahkum etmek haksızlık olmaz mı?

Çünkü Harput sıfırdan kırka, yediden başlayıp yetmişe, doğumdan başlayıp ölümle sınırlı tutulacak kısa bir hayat değildir. Harput doğumla başlayarak sonsuzluğa uzanan bir yolculuktur.

Bedensiz, ruhsuz, uzuvsuz değil; adeta bir bedendir, insandır Kültürler Harmanı Koca Miras. Hem öyle bir beden ki ölse bile yaşayan bir tarihtir Yukarı Şehir. Öyle canlı bir beden ki etten öte gönül ikliminin adresidir Harput. Dünden bugüne kadar yaşayan Çanakkale, Sarıkamış, Yemendir, şehitlerin, türbelerin ibadethanelerin, tarihi yapıların canlı şahidi, kıtaların ötesine taşan harita ile son noktası konulmayan simgelerdir Harput

Harput tarifi kelimeler sığdırılamayacak kadar derin, A harfinden başlayıp Z harfinde bitmeyecek kadar geniş bir lügattir, lisandır. Yani Harput tarihin, kültürün, sanatın, musikinin, hayatın kendisidir.

Hem Harputlu olmak için ille de Harput’ta doğmak gerekmiyor. Harput’u kendisine yakın hisseden, Harput’un gelişmesi ve güzellikleri ile mutlu, sıkıntıları ile mahzun, Harput’u kendine dert edinen, seven, kendini Harputlu kabul eden Harputludur. Mekan olarak Harput dünyada bir tanedir, Elazığ’ın bir başka ismidir ama Harput evrenseldir, herkesindir. Mesela Arap Baba Mısır’ın benzer bir canlı şahididir. Kültür, inanç ve turizm merkezidir de Harput. Toprak bir başka farklı kokar buralarda…
Yani Harput; tarih, ilim, kültür, sanat, tarım ve turizmin can damarıdır, özeldir, güzeldir Harput. Ama?

Öncelikle temel ihtiyaçları, sıkıntıları giderilerek ihtiyaca cevap verir hale getirilmelidir Harput. Daha sonra da cazip hale getirilebilme adına canlı tutulmalıdır bu güzel mekanlar. Bir kere Harput’un varlığı ve anlamı hafızalara, uygulamalara işlenmelidir artık. Dilden öte gönül gözü ve bilim gözü ile işlenmelidir bu verimli tarih sayfaları, mekanlar.

Her şeyden önce Harput dünü ile barışık olmalı, dünü hatırlamalı, dünün Harput’u çok ama çok iyi okunmalıdır. Bir çok bilim dalı Harput'ta kendine işlenmesi gereken değişik motifler bulur aslında. Tarih, antropoloji, arkeoloji, coğrafya, edebiyat, biyoloji, sosyoloji, psikoloji, tıp… değişik bilim dalları ve bilimlerin alt dalları ne miraslara, gerçekler tanık olurlar bir bilinse, övünülen güzellikler anlamlaştırılsa, daha ileri adımlar atılsa neler keşfedilir kim bilir neler!

Konuşmak, Harput’u konuşmak elbette güzeldir. Ama uzaktan sevmenin ötesinde de hatırlanmalıdır Harput. Mesela Harput ilim ve kültür merkezidir. Tarihin birçok medresesi, okulu, tedrisatı, günlük yaşam şekilleri bile farklı şeyler fısıldar bu topraklarda insana.

İşte Harput’un ovadaki devamı kültür ve eğitim merkezi, Fırat Üniversitesi ile Elazığ. Birçok ilklerin ve başarıların yaşandığı Elazığ’ın yüz akıdır Fırat Üniversitesi. Giderek büyüyen ve gelişen üniversite yeni fakültelerin, bölümlerin açılmasına adeta ihtiyaç duyuyor. Fırat, Elazığ’ın simgesi. Harput da Elazığ’ın öz be öz ta kendisi. Harput’u tanımak için işte fırsat, ikinci bir üniversite. Harput’un eteklerinde kurulacak bir üniversite, Harput Üniversitesi Elazığ’a, ülkemize, dünyaya| yani insanlığa neler katmaz ki. İki üniversiteli bir şehir. Devlet, özel, vakıf üniversiteli bir şehir Elazığ’ın ihtiyacıdır, gereklidir de. Bir yandan teknik ağırlıklı Fırat, diğer yandan da sosyal ağırlıklı Harput Üniversitesi.

Dün Harput’un yalnızlığına, hatırlanmadığına daha çok üzülüyorduk. Bugün ise yeterli de olmasa artık Elazığ gibi Harput'ta da rüzgar yaprakları yerinden oynatıyor artık. Harput'un da çehresi Elazığ gibi değişiyor. Bakın yatırımlar, projeler, tartışmalar, yarışmalar hep Harput’u daha ileriye götürebilmek için. Harput adına eskiye nazaran daha inançlı ve umutluyuz.

Bütün gelişmeler beraberinde bir başka noktayı getirecek elbette. Gelişen değişen Elazığ’a paralel olarak Büyükşehir kapsamında merkez ilçe olacak Harput’un daha fazla kendinden söz ettirerek hak ettiği değere kavuşması da bir adım daha götürecek Harput’u.

Ne Harput yalnızlığı hak ediyor, ne de Harput tarihi mekanları ve evleri ile terk edilmeyi, sahipsizliği. Çünkü Harput en az bir insanın varlığı kadar canlı, özel, güzeldir. Dahası konumu itibarı ile de Harput çok önemlidir çok. Üstelik birçok keşifler, yenilikler, medeniyetler, tılsımlar Harput’ta gizli.