Emekleme evresindeki demokrasi, 27 Mayıs 1960'ta darbeyle kesintiye uğradı. İktidardaki Demokrat Parti hükümeti devrildi; Başbakan Adnan Menderes'e görevden el çektirildi. Fatin Rüştü Zorlu, Hasan Polatkan ve Adnan Menderes, Yassıada'daki skandal yargılamaların ardından idam edildi. Asker, Pandora'nın da kutusunu açmış oldu.

Takvim yaprakları 27 Mayıs 19760'ı gösterdiğinde Cumhuriyet'in genç demokrasisi darbeyle tanıştı. Radyodan Alparslan Türkeş'in "Sevgili vatandaşlar! Dün gece yarısından itibaren, bütün Türkiye'de, deniz-hava-kara Türk Silahlı Kuvvetleri, el ele vererek, memleketin idaresini ele almıştır..." sözleri duyulduğunda sadece DP iktidarı devrilmemiş, sistemin ayarları da kökten değiştirilmişti.

Bir süredir çok partili hayat ve demokratikleşme çabaları veren ülke, şimdi askerin idaresine geçmişti. Ülke Milli Birlik Komitesi'nden sorulur oldu. Darbenin yapılması ve başarılmasında basının tavrına teşekkür bile edildi. Çok geçmeden Milli Birlik Komitesi'nde (MBK) fikir ayrılıkları baş gösterdi. Bir ölümle 27 kişi kalan MBK'da bir grup diğer grubu tasfiye etti. Aralarında darbe bildirisini okuyan Alparslan Türkeş'in de bulunduğu, Komite'nin 14 üyesi yurt dışı görevlere atanarak tasfiye edildi.

Asker içinde bunlar yaşanırken Yassıada'da Demokrat Partili yöneticileri yargılanması sürüyordu. 14 Ekim 1960'ta başlayan Yassıada davaları, 11 ay 1 gün sürdü. Skandal yargılamalar sonrası Yüksek Adalet Divanı, 15 sanığa idam cezası verdi. Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan 16 Eylül 1961'de sabaha karşı, Adnan Menderes 17 Eylül 1961'de saat 13.30'da İmralı Adası'nda idam edildi.

Bu arada Anayasa çalışmalarına da başlanmıştı, darbenin yıl dönümünde 1961 Anayasa'sı kabül edildi. Kurucu Meclis'te DP geleneğini temsil eden hiç kimsenin olmaması özellikle sağlanmıştı. Yeni Anayasa beraberinde Cumhuriyet Senatosu, Milli Güvenlik Kurulu, Anayasa Mahkemesi gibi kurumları getirmişti.

27 Mayıs 1960’ta yapılan askeri darbe, kökleri Osmanlı İmparatorluğu'na kadar uzanan bir siyasal geleneğin Cumhuriyet dönemindeki ilk tezahürü olarak tarihe geçti. Siyasal yaşamın da anti-demokratik ve militarist bir anlayışla şekillenmesine yol açtığı gerçeği ortada. Sonrasında yaşanacak muhtıra ve darbelere kapı aralayan, deyim yerindeyse Pandora'nın kutusunu açan 27 Mayıs 1960 ihtilalinin kısa özeti...

Sen hala bu ülkenin Başbakanısın,
Seni katledip yok edeceklerini sandılar.
Hayır. Asla buna müsaade etmedik etmeyiz.
Rahat uyu bu milletin sevdalısı seni öldüremediler seni ölümsüzleştirdiler.
Bugün sandıktan halk zaferle çıkıyorsak senin başlattığın Demokrasi ve Milli irade mücadelenden.
Bugün Müslümanlar rahatsa ülkemizde senin İslam mücadelesini bu ülkede başlatmadan.
Bugün okunuyorsa ezanlar senin ezan’a olan sevdandan.
Seni unutmadık Başbakan’ım ve ASLA unutmayacağız…
Demokrasi, insan hakları ve inançları adına idam değil şehit edilen adam ruhun şad olsun, Allah rahmet etsin.